Hoe zouden twee van de grootste religieuze denkers van de 20ste eeuw met elkaar in discussie gaan? Said Nursi en Willfred Cantwell Smith bestudeerden hetzelfde onderwerp, maar hadden elkaar nooit ontmoet en- sterker nog- wisten waarschijnlijk niet eens af van elkaars bestaan. Maar toch doen zich interessante overeenkomsten (en verschillen) voor in hun opvattingen over ‘geloven’. In de avond van 10 november presenteerde dr. Pektas zijn onderzoek naar verschillen en overeenkomsten tussen deze denkers over het concept ‘geloof’.

Inleiding

Aanvankelijk was het onderzoek van dr. Pektas uitsluitend gericht op Willfred Cantwell Smith. In de dissertatie van de promovendus stond deze protestante islamoloog centraal en over diens concept van ‘geloof’ (in het Engels: faith). Echter, op advies van zijn promotor prof. dr. Emilio Platti veranderde het in een comparatief onderzoek. Doordat dr. Pektas reeds ervaring had met het werk van Said Nursi en beide denkers – wonderbaarlijk gezien de verschillende achtergronden – over het concept van geloof grotendeels hetzelfde dachten werd besloten om beide intellectuelen tot onderwerp van de publicatie te maken.

foto

Verschil in achtergrond

Dat Smith en Nursi contrasteerden in hun achtergrond staat buiten kijf. Smith groeide op in Canada en studeerde daar oriëntaalse talen aan de universiteit van Toronto. Hij was een overtuigd Presbyteriaan en na zijn studie emigreerde hij voor zeven jaren naar India, wat toentertijd nog een eenheid vormde met Pakistan. Hier gaf hij les in islamologie en geschiedenis van de islam. Nursi, daarentegen, groeide op in een vrijwel tegengesteld milieu. Opgroeiend in een arm Koerdisch gezin had hij niet de toegang tot educatie, een voorrecht dat Smith wél genoot. Hij was hierdoor het schoolvoorbeeld van een autodidact. Hij vocht mee in de 1e wereldoorlog en werd 2 jaar gevangen gehouden in Rusland. Na terugkomst werd hij verbannen naar Isparta, van waar hij de meeste van zijn werken schreef.

“Wat betreft hun biografie verschillen beide zeer van elkaar dus. Ander verschil: Smith was meer op academici gericht, Nursi niet”

Opzienbarende overeenkomsten

Ondanks de zojuist genoemde verschillen bevat het gedachtegoed van beide denkers sterke overeenkomsten welke ze waarschijnlijk tot uitstekende gesprekspartners zou hebben gemaakt. Ze kwamen theologisch in grote lijnen overeen en waren geïnspireerd door veelal dezelfde theologische geleerden waaronder de Kalaam theoloog Farabi en Ahmad Sirhindi. Beiden benadrukten en werkten vanuit de verbale kracht van het Arabisch ten opzichte van bijvoorbeeld een der Germaanse talen. Smith wilde af van de term religie, om religieuze ervaring te kunnen begrijpen omdat in zijn ogen religie een statisch element behelst tegenover het dynamische ervaren.

Daarnaast was het gedachtegoed van beide gevormd door de revoluties die ze in hun leven tegenkwamen. Nursi groeide op in een Turkije dat transformeerde van een islamitisch land naar een seculaire republiek terwijl Smith de onafhankelijkheid van (een islamitisch) Pakistan van dichtbij meemaakte. Dit is wat dr. Pektas de ervaringen met de ‘dialectic experiences’  noemde.

Dit brengt ons mede tot het derde punt van vergelijking en dit is het moderne trauma van de ‘muslim-mind’. Dr. Pektas beargumenteerde dat in de geschiedenis zowel politieke (bv. kruistochten) als intellectuele (bv. renaissance-denken waarbij de rede in plaats van God aan de top van de piramide stond) uitdagingen op het pad van de islam waren gekomen, maar nog nooit tegelijk en in de mate van begin 20ste eeuw. In tijden van crisis wil men zekerheid en wordt vaak gekozen voor een letterlijke in plaats van een holistische interpretatie. De crisis die moslims ervoeren werd door sommigen beantwoord met: “laten we terugkeren naar de fundamenten.”

Geloof was dus voor beide iets ‘levends’, en dus was God ook niet dood voor hen. Zij nemen God én de mens samen in hun begrip.

 Zowel Nursi en Smith verdedigden de stelling dat de ultieme waarheid nooit kan worden bereikt. In het leven moet je op zoek gaan naar de waarheid, maar er tegelijk van bewust zijn dat deze zoektocht niet kan slagen: het is een proces dat bestaat uit zelf-reflectie en zelf-kritiek. Zo zagen beide de kern van geloof niet in een scheiding van het aardse met het heilige, maar in een human-nexus. Hierbij staat God niet in het centrum en de mens daarbuiten, maar vallen ze beide in hetzelfde perspectief. Dit betekent dat beide geloof zagen als een kern van het mens-zijn, omdat het er altijd al is geweest. Hierbij ageren beide dat geloof een credo is, het is niet simpelweg geloven, maar ook doen. Niet geloven, maar doen, actie, ervaren en interactie met het heilige.

foto2

Moslimextremisme en radicalisering

In het laatste deel maakte dr. Pektas een koppeling met het onderwerp radicaliseren. Kunnen de opvattingen van Nursi en Smith helpen radicalisering tegen te gaan? Volgens de spreker wel. Geloven is namelijk een werkwoord en dynamisch van aard, niet statisch. Een zwart-wit beeld schetsen van wat goed-fout is, ook in termen van geloven, doet de waarheid onrecht aan.

De crisis die moslims ervoeren werd door sommigen beantwoord met: “Laten we terugkeren naar de fundamenten”

Zowel Nursi als Smith zouden dus de opvatting van radicalen en extremisten afkeuren, omdat het slaat op een ideologie. In geloof moet de relatie met het heilige centraal staan en niet de relatie tot een ideologie. Geloof is nooit statisch en kan in dat opzicht nooit verwijzen naar een ideologie. Daarnaast zei dr. Pektas dat volgens Said Nursi het leven op aarde drie gezichten kent. Het eerste is de lelijke kant van de wereld, met pijn en verdriet. Extremisten focussen zich volgens hem alleen hierop. Het tweede gezicht is de wereld als akker en voorbereiding op het hiernamaals. Goede daden op de wereld doen, zal resulteren in goed ontvangst in het hiernamaals. Het derde gezicht is volgens Pektas eentje die extremisten missen, namelijk dat het leven zelf ook een intrinsieke waarde kent. Als we God als kunstenaar zouden zien, dan is de wereld de atelier van zijn kunsten. Het is het daarom waard om te blijven leven en enerzijds zijn kunstwerken te bekijken, anderzijds je daar dienstbaar tegen opstellen.

Toen er ruimte was voor vragen werd dit moment ruimschoots benut om enerzijds uitleg en diepgang te vragen bij sommige termen van de presentatie. Anderzijds was het aanwezige publiek ook erg geëngageerd wat betreft de link met extremisme. Men deelde veel ideeën en bleef nog een uur na sluitingstijd doorpraten over dit onderwerp.

 

Met afschuw hebben we vanuit Platform INS de terreuraanslagen tegen Franse burgers gevolgd. Wij veroordelen deze aanslag dan ook ten strengste en sluiten ons aan bij de uitspraken van de heer Fethullah Gülen, één van onze inspiratiebronnen.

‘Ik veroordeel de brute terroristische aanslagen die in Parijs plaatsvonden en die leidden tot moord en verwonding van honderden onschuldige mensen ten strengste.  

Elke terroristische daad – ongeacht waar het gebeurt – is een klap voor de vrede en harmonie voor mensen overal op de aarde. Deze terroristische daden zijn niet slechts een aanval op de burgers van Frankrijk, maar vormen ook een aanval op de universele menselijke waarden  – die wij allemaal delen- en de menselijke solidariteit.

Bij dezen wil ik mijn onvoorwaardelijke veroordeling van alle soorten van terreur – ongeacht wie de daders en wat hun doelen zijn – nog eens herhalen. Geen ene terroristische actie, ongeacht het motief kan worden getolereerd.

Ik condoleer de nabestaanden van alle slachtoffers, hun geliefden en het Franse volk.

Ik bid tot God dat Hij alle mensen leidt tot een wereld van vrede en harmonie. Ik nodig iedereen uit om met mij mee te bidden en solidair te zijn tegen alle vormen van terrorisme en voor de inspanning om vrede op de wereld te stichten.’

 

In meerdere steden worden door vrijwilligers van Platform INS Ashoera-puddings uitgedeeld en activiteiten georganiseerd rondom het Ashoera-feest. Zo worden er in en rondom Rotterdam 10.000 Ashoera-puddings uitgedeeld, werd in Amsterdam onder andere een bejaardentehuis bezocht, voer er een heuse Ashoera-boot door de wateren van Deventer, konden de burgemeester & wethouders van Gorinchem genieten van een pudding en werden bezoekers van de Bredase markt getrakteerd door vrijwilligers.

Amsterdam

In Amsterdam werd er door de vrijwilligers van Platform INS Ashoerapuddings bereid en uitgedeeld. Veel mensen genoten van de pudding.

0201 0202

020

Deventer

Op 1 november 2015 organiseerden Stichting Ebru en Platform INS in een zogenaamd Asjoera-schip in Deventer een culturele activiteit. Het programma werd geopend door de heren Sinan Can en Salih Baran van Stichting Ebru. Na de gasten hartelijk te hebben ontvangen en een welkomstwoord te hebben uitgesproken, sprak allereerst de heer Sinan Can over de activiteiten van Stichting Ebru. Can sprak onder meer over de activiteiten die erop gericht zijn de bevolking te verenigen, de talenten van jongeren te helpen ontplooien en het – waar mogelijk – helpen in uiteenlopende landen. Vervolgens gaf Can het woord aan de heer Izzet Ozkan van Platform INS, om over het culturele belang van Aşure te vertellen.

Aan het programma namen in totaal 150 mensen deel. Terwijl de gasten hun Aşure verorberden, konden ze met elkaar kennismaken en elkaar vragen stellen. De deelnemers ontvingen als dankbetuiging voor hun deelname een geschenk van Stichting Ebru. Deelnemende gasten gaven naderhand blijk te hebben genoten van de dag, het een onvergetelijke dag te beschouwen en voortaan vaker aan dergelijke programma’s te willen deelnemen.

Ebru Ebru4

Gorinchem

Daarnaast waren in Gorinchemse gemeentehuis  Asjoera-puddings uitgedeeld. Ook waarnemend burgemeester Govert Veldhuijzen kon de pudding waarderen.

gorinchemburgemeester gorinchem gorinchem gemeente

Breda

Ook in in Breda stonden vrijwilligers klaar om passanten te voorzien van de asjoerapuddings.

Breda

Schiedam

In Schiedam werden op meerdere plekken Ashoera-puddings uitgedeeld. Foto 1 is uit garage Karakus, foto 2 en 3 zijn gemaakt in Masko Meubels en de laatste twee foto’s komen van de Nur Supermarkt.

garage Kilim en Masko Meubel Kilim en Masko Meubel1 Nur Supermarkt Nur Supermarkt1

Dordrecht

In Dordrecht werden ashoera-puddings uitgedeeld in het Albert Schweitzer ziekenhuis en bij het Ministerie van Veiligheid en Justitie.

DienstV3  Dienst V

ziekenhuis1 ziekenhuis3

Het uitdelen van Asjoera puddings wordt gedaan door vrijwilligers verbonden aan Platform INS.  Volgens een islamitische vertelling hebben profeet Noach en de andere mensen op de ark, toen het water van de grote vloedgolf zich begon terug te trekken, al het voedsel op de ark verzameld en daarvan een heerlijke maaltijd gemaakt. Ashoera (Noach’s pudding) is de naam die gegeven is aan dit gerecht. Ter nagedachtenis aan profeet Noach en als dankzegging aan God, bestaat er onder moslims de gewoonte om deze pudding te maken en te delen met buren en vrienden. Voedsel delen biedt een gelegenheid ter herbevestiging van de eenheid en de essentiële verhouding van mensen jegens een ander, ongeacht diversiteit in achtergrond en geloof.

 

 

Wat zijn de gevolgen van de participatiesamenleving anno 2015? Wat zijn de consequenties hiervan voor de kwetsbare groepen in de samenleving? Welke ontwikkelingen signaleren de religieuze organisaties als een belangrijke speler op dit gebied? Zijn er terreinen waarop zij de overheid wel of juist niet kunnen missen? Deze vragen staan centraal tijdens het symposium Religie en de participatiesamenleving 2.0 op maandag 23 november 2015, georganiseerd door Platform INS, het lectoraat Burgerschap en Diversiteit en het Centre for Citizenship van De Haagse Hogeschool.

In de troonrede van 2013 kondigde koning Willem Alexander aan dat de verzorgingsstaat plaats moest maken voor de participatiesamenleving. Mensen moesten minder leunen op collectieve voorzieningen en meer verantwoordelijkheid nemen voor de zorg voor zichzelf en hun naasten. Van oudsher zijn religieuze organisaties belangrijke spelers op het maatschappelijk middenveld. Ook in de hoogtijdagen van de verzorgingsstaat leverden o.a. kerken en moskeeën een substantiële bijdrage aan zaken als de opvang van asielzoekers en daklozen, bestrijding van sociaal isolement en sociale binding in de wijk. Nu de overgang naar de participatiesamenleving op steeds meer terreinen zijn beslag krijgt (denk aan het opheffen van buurthuizen en jongerencentra, bezuinigingen op thuiszorg en een restrictiever beleid ten aanzien van uitgeprocedeerde asielzoekers), is het de vraag wat religieuze organisaties daarvan merken. Het lijkt er op dat religieuze organisaties momenteel een belangrijke thermometer zijn voor de staat waarin de participatiesamenleving zich bevindt.

Dit symposium gaat over de stand van zaken rondom de participatiesamenleving.  Er is aandacht voor actuele ontwikkelingen en recent onderzoek over de gevolgen van de participatiesamenleving. Vertegenwoordigers van religieuze organisaties gaan met elkaar in gesprek. Deze uitwisseling vindt plaats in aanwezigheid van beleidsmakers uit Rotterdam en Den Haag. Hoe geven lokale overheden erkenning voor de activiteiten van religieuze organisaties, en is er een taak voor lokale overheden om in de door de organisaties gesignaleerde lacunes te voorzien? In gezamenlijkheid wordt de balans opgemaakt en gezocht naar oplossingen.

Tijden het symposium wordt er een keynote lezing verzorgd door dr. Femmianne Bredewold, sociologe en deskundige op het gebied van de participatiesamenleving. Daarnaast is er ruimte voor uitwisseling over de praktijk tijdens de workshops. Meer informatie over het programma vindt u binnenkort op deze site.

Dit symposium is een vervolg op het geslaagde symposium Religie en de Participatiesamenleving van november 2014.

Voor wie?

Het symposium is bedoeld voor vertegenwoordigers van religieuze organisaties, vrijwilligers in de zorg en buurtwerk, beleidsmakers, journalisten, studenten en andere geïnteresseerden in het thema.

Kosten en aanmelden

Deelname is kosteloos. U kunt zich tot 16 november a.s. aanmelden door een email te sturen naar s.evsen@platformins.nl . Kunt u daarbij ook de naam van uw functie en organisatie vermelden?

Bereikbaarheid

De Haagse Hogeschool is goed bereikbaar per openbaar vervoer en per auto. Een uitgebreide routebeschrijving vindt u op dehaagsehogeschool.nl/routebeschrijving. Indien u met de auto komt, kunt u deze parkeren in Q-park Den Haag Laakhaven, Rijswijkseweg 27, Den Haag. Vanuit de parkeergarage neemt u uitgang F om bij de ingang van De Haagse Hogeschool uit te komen.

Waar?

Plaats: De Haagse Hogeschool, Johanna Westerdijkplein 75, Den Haag, zaal OV 3.37

Tijd: 23 november 2015, 13.30-17.00 uur.

 

Tijdens de Phd café’s komen (pas) gepromoveerde onderzoekers langs om te vertellen over hun onderzoek.

Ditmaal gaat de Phd Café over ‘geloven’. Wat denkt een invloedrijke christen & moslim daarover? Welke overeenkomsten & verschillen zijn er tussen Wilfred Cantwell Smith en Said Nursi hun opvattingen over geloof? En kunnen hun ideeën ook helpen radicalisering tegen te gaan? Antwoord: Ja!

Op 10 november 2015 komt dr. Şerafettin Pektaş vertellen over zijn kritische studie naar de ideeën over het geloof van de beroemde Canadese religiewetenschapper en islamoloog, Wilfred Cantwell Smith (1916-2000) en van de beroemde Koerdisch-Turkse geleerde, Said Nursi (1876-1960), de initiatiefnemer van een van de meest opmerkelijke islamitische bewegingen van de hedendaagse islamitische wereld.

De vragen waar Dr. Pektas bij zal stilstaan zijn:
– In hoeverre zijn Wilfred Cantwell Smith en Said Nursi vergelijkbaar?
– Wat hebben hun ideeën over ‘geloof’ te zeggen tegen moderne gelovigen?
– Op welke manier convergeren en divergeren hun opvattingen?
– Wat zouden de gevolgen kunnen zijn van hun existentiële waardering van het geloof voor het moderne islamisme en de recente islamitische radicalisering?

Voertaal: Engels

Programma:
18.30: Inloop
19.00: Start presentatie dr. Pektas
19.45: Vragenronde
20.30: Einde

Locatie:
Platform INS, Rochussenstraat 221 Rotterdam

Aanmelden via: http://bit.ly/phdcafe