In de ontmoetingskerk aan de Varviksingel in Enschede vond de Kunst van het samenleven brunch plaats. Naast heel veel bezoekers van diverse achtergronden waren er bij deze bijzondere brunch ook maar liefst 5 gastsprekers uit de politiek aanwezig, waaronder TK-leden, kandidaat TK-leden en lokale politici.

 Bijzonder was deze middag ook vanwege de samenwerkingspartners die het programma georganiseerd hebben. Stichting Ebru richt zich al sinds 2005 op ontmoeting en gemeenschapszin tussen alle burgers in Twente. Zij zochten samenwerking met de ontmoetingskerk, die onderdeel uitmaakt van de Protestantse gemeente in Enschede. Ook zij breiden hun kring van mensen graag uit. In de prachtige nieuw aangebouwde ontmoetingsruimte ontvingen zij maar al te graag  zoveel verschillende culturen, leeftijden en talenten naast elkaar. Mensen die anders nooit hun kerk zouden betreden, spraken actief met politici en deelden informatie en tips uit om het samenleven te bevorderen. De derde partner was platform INS, een organisatie die in Amsterdam haar hoofdkantoor heeft en zich op landelijk niveau inzet voor de kunst van het samenleven.

Het was platform INS die eerder dit jaar, op 30 januari begon met een kick-off bijeenkomst over de Kunst van het Samenleven diners 2017. Zij hebben dit project gelanceerd om ontmoetingsbijeenkomsten meer diepgang te geven door thema’s en sprekers toe te voegen aan het programma. Het gaat niet alleen om samen eten, maar vooral ook om samen denken en samen oplossen van problemen in de samenleving.

Veel mensen maken zich zorgen over de ontwikkelingen in de samenleving, de polarisering, de verdeeldheid tussen arm en rijk, jong en oud en elite en gewone burgers. Dat was reden voor Platform INS de Kunst van het Samenleven diners als landelijk project te lanceren. De brunch in Enschede was daarmee de eerste officiële lokale opvolger na de lancering in Amsterdam op 30 januari.

Om verandering in gang te zetten hebben we elkaar nodig, daarom was deze samenwerking van 3 partners een mooi begin om een olievlekwerking in gang te zetten.

De gasten kwamen niet alleen uit de buurt van Twente, maar ook uit Amsterdam. Zowel Ahmed Marcouch (PvdA plaats 13) als ook Achraf Bouali (D66 plaats 16) reisden vanuit de hoofdstad naar Enschede. Dat vonden zij zelf ook niet meer dan normaal. “Er wonen niet alleen Nederlanders in de randstad, dat vergeten ze in de Randstad wel eens, aldus Marcouch.

Iets dichter uit de buurt kwamen Janet Duursma uit Delden (GroenLinks plaats 29) en Frank Futselaar uit Zwolle (SP plaats 11). En een echte thuiswedstrijd was het voor Ayfer Koc (fractievoorzitter CDA in Enschede).

De middag werd afgetrapt in de kerkzaal, waar het publiek kennis maakte met de 5 gasten middels een aantal vragen en een korte presentatie van hen zelf. Diet Boes en Ellen Zonneveld (predikant in de ontmoetingskerk) namen het dagvoorzitterschap met verve op zich. Daarna kreeg iedereen de opdracht tijdens de brunch aan tafel te gaan met iemand die je nog niet kent en samen vragen te bedenken voor de politici. En natuurlijk om kennis te maken met iedereen aan jouw tafeltje.

Het eten was verrukkelijk en de sfeer was harmonieus, ondanks dat er wel degelijk kritische vragen werden gesteld. Problemen als integratie, confessioneel onderwijs en bezuinigingen in de zorg passeerden de revue. Na afloop vroeg de cameraploeg aan een aantal van onze gasten  en bezoekers naar hun indruk.

Achraf: “Het is heel hoopgevend zo veel mensen te zien die betrokken zijn bij wat er in Nederland gebeurt.”

Ahmed: “Samen moeten we de samenleving sterker maken, niet alleen materieel, maar ook cultureel!”

Janet: “Mensen voelen zich niet meer gehoord. We moeten beginnen met naar elkaar te luisteren.”

Diet: “Bij mij aan tafel zat een mevrouw die niet heel goed Nederlands sprak, maar dat wel heel graag wil leren. De taallessen zijn niet genoeg. Nou daar wil ik me graag voor inzetten vanaf deze kerk. Als iedere tafel een dergelijk initiatief oplevert komen we een heel eind.”

Aan het einde van de vragenronde aan politici vond nog de inwijding van het speciaal  voor de Kunst van het Samenleven diners logo plaats. Alle gasten en organisatoren zetten hun handtekening in de cirkel van het logo en Ahmed Marcouch leverde de quote van de dag en schreef die onder het logo.

“Opdat wij elkaar beter leren kennen,” zo vatte Ahmed Marcouch de middag samen. Daarmee sprak hij enerzijds zijn hoop uit en gaf anderzijds een opdracht mee aan ons allen.

De prijswinnende documentaire ‘Love is a verb’, die gaat over Fethullah Gülen en de Hizmet beweging, werd op 18 april 2016 gedraaid in het Louis Hartlooper Complex te Utrecht. Rond 120 mensen van verschillende leeftijden en achtergronden hebben van deze film kunnen genieten. Na afloop was er mogelijkheid voor vragen, waar volop gebruik van werd gemaakt.

Verslag: Karima Moussa,
masterstudent Islam in de moderne wereld, Universiteit van Amsterdam

Love is a verb werd in Nederland voor het eerst vertoond in de Rode Hoed. Op 24 oktober 2014 kwam daar een publiek van circa 400 mensen op af. De documentairemaakster Terry Hesser Spencer was die avond aanwezig om na afloop vragen te kunnen beantwoorden. Terry Hesser Spencer is een filmmaakster, zelf ongelovig en kwam op het idee om deze film te maken toen zij werd uitgenodigd door de organisatie om naar Turkije te reizen en hier meer over de beweging leerde. Aangezien het grote succes van deze avond, heeft Platform INS besloten om de documentaire over Fethullah Gülen en de Hizmetbeweging voor de tweede keer te vertonen.

Shanti Tuinstra van Platform INS opende de avond en heette het publiek welkom. Zij gaf een korte uitleg over de documentaire en de idealen van Gülen en wat deze met Platform INS te maken hebben. Platform INS heeft de ‘kunst van het samenleven’ hoog in het vaandel staan en heeft zich hierbij laten inspireren door de idealen van Fethullah Gülen. Hij is namelijk een sterke voorstander van dialoog & tolerantie en moedigt deze aan om zo de wereld tot een veilige plek te maken voor iedereen. Na de korte introductie werd de documentaire vertoond. De documentaire is een compilatie van de geschiedenis van Turkije, de doelen van Fethullah Gülen, zijn beweging en mensen die aan het woord kwamen om over Fethullah Gülen en zijn beweging te praten.

Gülen is een vrome gelovige die hoofdzakelijk de problemen op de wereld ziet in drie domeinen: onwetendheid, armoede en verdeeldheid. Hij zocht de oplossing daarvoor voornamelijk in respectievelijk onderwijs, ondernemerschap en dialoog. Als de kern van alle problemen echter, ziet hij de mens. Daarom moet er volgens hem geïnvesteerd worden in mensen. In 1982 openden mensen uit de beweging op advies van Gülen de eerste school in Turkije. Binnen korte tijd ging zijn visie de hele wereld over; scholen openen was het middel, maar de mensheid dienen (het Turkse ‘Hizmet’) het doel.

Een liefdadigheidsevenement in Istanbul, een voetbalwedstrijd om precies te zijn,  in 1985 waar ook wereldberoemde voetballer Maradona bij was, bracht geld op voor drie scholen in Sarajevo. Deze scholen zijn heel erg belangrijk voor de beweging en betekenen ook heel veel voor de mensen die er scholing hebben gehad. Ten tijde van de oorlog in Bosnië kwamen de drie etnische groepen die met elkaar in strijd waren, in de schoolbanken van Hizmet scholen elkaar tegen. Dit verbroederde dermate, dat een oud-leerling aangeeft dat de haat voor zijn landgenoten is omgeslagen tot liefde. Dat de scholen die door mensen uit Hizmet werden geopend gewaardeerd werden, blijkt ook uit de woorden van een Koerdische docente uit Noord Irak. Zij geeft namelijk aan dat alles wat zij in haar leven tot nu toe heeft bereikt, mede mogelijk gemaakt is door wat zij op die school heeft gezien, ervaren en geleerd. Een andere Koerdische vrouw die eveneens onderwijs heeft genoten op een dergelijke school, werd ingenieur en brengt nu, als enige vrouw onder de mannen, water door middel van een waterproject naar de woestijnen in Noord Irak.

Toen Kemal Ataturk Turkije tot een republiek omvormde in 1923, besliste hij dat de staat seculier zou worden en dat hij totale controle over de staat zou uitoefenen. Hij vond dat moderniteit alleen mogelijk is zonder invloeden van het geloof, in dit geval de islam. Hoewel er de gedachte heerst dat moderniteit, tolerantie en democratie enkel westerse waarden waren, denkt Gülen hier heel anders over. Hij ziet dat niet als alleen toebehorend tot één bepaald groep. Sterker nog, tolerantie is één van de intrinsieke kwaliteiten van de islam. Gülen vond in tegenstelling tot Ataturk dat de islam niet in tegenstijd is met een democratie of met bijvoorbeeld de gelijkheid van vrouwen en mannen. In de Gülenbeweging zijn zowel vrouwen als mannen actief in alle lagen van de samenleving. Een voorbeeld hiervan is de samenwerking tussen Emine Alyaprak en Celal Kadi, beide artsen, die voor de organisatie Kimse Yokmu naar Somalië reisden om hier de behoeftigen te voorzien van de juiste medicatie en zorg.

Naast een korte introductie over de geschiedenis van Turkije kwamen in de documentaire verschillende mensen wereldwijd aan het woord. Journalisten, wetenschappers, onderwijzers, maar ook critici kwamen aan bod. Jill Caroll, schrijfster van o.a. ‘A Dialogue of Civilizations: Gulen’s Islamic Ideals and Humanistic Discourse’  geeft aan dat het doel van de Gülen beweging is om de wereld een veilige plek te maken voor iedereen. Hoewel er veel positieve geluiden in de documentaire voorkwamen en het gedachtegoed van Gülen wereldwijd is overgenomen, zijn er ook mensen die kritisch tegenover de beweging staan. Vragen komen op over wat het daadwerkelijke doel van Gülen nou is, of hij de Sharia zou willen invoeren en een islamitische Republiek tot stand zou willen brengen? Men was daarnaast ook bezorgd over hun veiligheid en in hoeverre de beweging er nou voor iedereen is. De beweging heeft echter al bewezen dat het niet politiek islamitisch georiënteerd is en dat het juist verschillende religies en culturen bij elkaar brengt. Het idee dat dit niet zo is, wordt slechts opgepakt door een sterke minderheid die anti-moslim zijn. Jill Caroll reageert hierop door te zeggen dat dit vooral mensen zijn die het beeld hebben van de  islam dat het een slechte religie is ongeacht wat er gezegd wordt. Gülen’s oplossing hiervoor is om de dialoog met elkaar aan te gaan om zo de onwetendheid over elkaars leefwereld aan te pakken. Het uiteindelijke doel hoort voor iedereen hetzelfde te zijn: een veilige plek creëren voor iedereen.

De avond werd afgesloten met de mogelijkheid tot vragen en een borrel. Samen met Shanti Tuinstra, stond Saniye Calkin ter beschikking voor vragen vanuit het publiek. Geheel te verwachten werd er de twijfel uitgeroepen over de beweging. Hiervoor werd door een aanwezige journalist Betsy Udink aangehaald die beweert dat de beweging door middel van de scholen die zij oprichten de kinderen juist de islamitische leer proberen op te dringen. Echter zijn er in de documentaire een aantal scholen aan bod geweest die geen islamitische docenten hebben en bedoeld zijn voor minderheidsgroepen die anders achterstand zouden oplopen. Het doel is juist om onwetendheid in alle lagen van de samenleving weg te nemen opdat er geen vooroordelen meer zouden ontstaan en men vredig met elkaar kan samenleven in een multiculturele en pluriforme maatschappij. Saniye Calkin beantwoordt deze twijfel ook door aan te geven dat de beweging vooral de spanningen in de samenleving die veroorzaakt worden door angst, wantrouwen, onwetendheid en onbekendheid wil wegnemen en dat de oplossing hiervoor de dialoog is.

Uit het publiek ontstond toen de vraag naar welke dialoog er precies gezocht werd. Saniye gaf hierop enkele voorbeelden zoals ‘het ontmoetingsproject’, ‘het kunst van het samenleven brunch’ of de ‘bezoek je buren’ project. Het doel van deze projecten is om elkaar op te zoeken en om van elkaar te leren; vooral de mensen die anders denken zouden het leven van een ander kunnen verrijken.

Tot slot was er de mogelijkheid om in de foyer een borrel te nuttigen en met elkaar een babbeltje te maken. Er werd van deze gelegenheid optimaal gebruik gemaakt en je zag de conversaties tussen de verschillende mensen ontstaan. De dialoog waar Gülen het over heeft, werd hiermee in praktijk gebracht. Zo excentriek is het dus eigenlijk niet dat Gülen met zijn woorden vele mensen heeft geraakt. Tenslotte komt dit allemaal neer op ‘de kunst van het samenleven’, waar we allemaal aan moeten bijdragen.

Bekijk hier alle foto’s: [social_link type=”facebook_account” url=”https://www.facebook.com/media/set/?set=a.1046139008754769.1073741862.440969865938356&type=3″ target=”on” ]