Op 29 november is in samenwerking met Forum voor Democratische Ontwikkeling en Islam en Burgerschap een debat georganiseerd met als thema Islam, Burgerschap en Democratie. De avond begon met een gezamenlijke maaltijd. Tijdens het driegangen diner ontstonden er onder de ongeveer 50 aanwezigen al levendige gesprekken. Het gezelschap was erg divers, autochtoon en allochtoon, studerend en werkend, man en vrouw.
Het discussiepanel bestond uit Marianne Vorthoren SPIOR, Alaattin Erdal Time Media Group, Marjolein Masselink Centrumraad Rotterdam VVD en Thijl Sunier Universiteit van Amsterdam. Imad el Kaka trad op als avondvoorzitter.
Het debat werd ingeleid door een tweetal inleiders. Martijn de Koning (Universiteit Leiden) hekelde de passieve houding van veel allochtone jongeren. Volgens hem is deze houding veel gevaarlijker dan die van de zogenoemde radicale salafistische jongeren naar wie hij onderzoek doet. Deze jongeren zijn namelijk actief bezig met hun burgerschap en de democratie. De Koning riep de overheid daarom op radicalisering juist te stimuleren in plaats van te bestrijden.
Thijl Sunier (Universiteit van Amsterdam) schetste daarna een historisch overzicht over de visie van het westen op moslims, waarin beurtelings vijandschap en onderwerping een belangrijke rol gespeeld hebben. Loyaliteit is echter tegenwoordig het kernthema, dit bepaalt wie in- of uitgesloten wordt. Sunier ziet dit als een positieve ontwikkeling, omdat er pas loyaliteit verwacht wordt van mensen die in geografisch en sociaal opzicht dichtbij staan. Pas als moslims niet langer gezien worden als migranten, zullen zij werkelijk deel kunnen uitmaken van de samenleving.
Na deze inleidingen ging het dialogisch debat van start. De panelleden kregen een viertal stellingen voorgelegd, waarna zij hierover met elkaar en de zaal in debat gingen. Zo bleek dat veel mensen het moeilijk vinden om religie en burgerschap te scheiden, terwijl dit toch heel verschillende dingen zijn. Je kunt moslim én democraat zijn, of moslim én autochtoon Nederlander, maar in de praktijk blijkt hier niet altijd begrip voor te zijn.
De panelleden vonden daarnaast ook dat er teveel persoonlijke eigenschappen opgehangen worden aan religie. Je wordt niet helemaal bepaald door je religie, dit is net als je beroep maar één van je eigenschappen.
Tijdens het debat kwam loyaliteit enkele keren terug. De vraag was of loyaliteit ontstaat doordat je als burger geaccepteerd wordt, of dat je pas als burger gezien wordt als je jouw loyaliteit aan de samenleving hebt bewezen.
Ook werd gesproken over de eigen verantwoordelijkheid die moslims hebben voor hun positie in de samenleving. Vaak wordt van moslims verwacht dat zij negatieve acties van andere moslims in het openbaar veroordelen, terwijl dit van christelijke Nederlanders niet verwacht wordt. De moorden op Pim Fortuyn en Theo van Gogh werden hierbij als voorbeeld genomen. Sunier riep moslims op om geen gehoor meer te geven aan deze morele dwang, maar volgens de aanwezige moslims is dit niet zo eenvoudig als het lijkt. Bovendien zou je dergelijke incidenten als burger moeten veroordelen en niet als moslim of christen.
Tijdens het debat klonken er ook hoopvolle geluiden. Marjolijn Masselink, Centrumraadslid voor de VVD in Rotterdam, riep niet-moslims op om de deur in hun hart open te zetten voor moslims, omdat er anders nooit toenadering zal komen. Daarnaast werd de polarisatie die momenteel plaats vindt, bijvoorbeeld door uitspraken van Geert Wilders, door sommigen gezien als een tussenfase waar wij doorheen moeten. Het is een dal waar wij als samenleving sterker uit zullen komen. Ook werd het als positief gezien dat toenmalig premier Balkenende in oktober 2007 expliciet stelling nam tegen enkele anti-islam uitspraken van Wilders. Balkenende gaf daarbij aan dat de Nederlandse regering van iedereen is. Deze stellingname is goed ontvangen. Verwacht werd dat als de overheid vaker dergelijke uitspraken zal doen, het vertrouwen van moslims in de overheid vergroot wordt en moslims zich niet meer als tweederangsburgers behandeld zullen voelen.
Na een interessant debat, waaraan zowel het panel als de zaal actief deelnam, werd er bij een kop koffie of thee nog enige tijd nagepraat door de aanwezigen. Conclusie van de avond was dat Islam, Burgerschap en Democratie helemaal niet met elkaar in conflict hoeven te zijn, maar dat wij ook nog lang niet uitgepraat zijn over deze thema’s.
Voor meer informatie kijk op:
www.forumdemocratie.nl
Datum: 29 november 2007
Partners: Forum voor Democratische Ontwikkeling en Stichting Islam en Burgerschap
Sprekers: Martijn de Koning (Universiteit Leiden), Thijl Sunier (Universiteit van Amsterdam), Marianne Vorthoren (SPIOR), Alaattin Erdal (Time Media Group), Marjolein Masselink (Centrumraad Rotterdam VVD)
Moderator: Imad el Kaka
Locatie: Rotterdam
Aantal deelnemers: ± 50
[nggallery id=1]
