“Religie en professionaliteit” met imams en pastores.

19 maart 2014

Wat is de maatschappelijke functie van een imam of een pastor? Wat zijn de uitdagingen die zij tegenkomen in de dialoog tussen christenen en moslims? Platform INS en de Katholieke Contactraad voor Interreligieuze Dialoog brachten imams en pastores bijeen om antwoord te zoeken op deze vragen.

Geestelijke leiding
De bijeenkomst begon met een goed verzorgde maaltijd. Tijdens de maaltijd volgde een ronde van kennismaking. Na de maaltijd en het avondgebed (voor de moslimdeelnemers) startte een bijzondere dialoog tussen imams en pastores onder het genot van een kopje koffie en thee. De eerste vragen waren: “Wat houdt uw werk in? Wat ziet u als uw opdracht in het kader van uw functie als imam of pastor? Wat is uw rol binnen uw gemeenschap?”

Er blijken veel overeenkomsten te zijn tussen de functies van een pastor en een imam. Te weten: zorg voor mensen, aanwezigheid bij belangrijke levensmomenten, preken en het vervullen van een voorbeeldfunctie. In de Rooms-katholieke Kerk ligt het leiderschap van de lokale gemeenschap bij de priester. Hij geeft leiding aan het pastorale team, waaronder priesters, diakens en pastoraal werkers. Vroeger moest een pastoor op alles een antwoord hebben. Tegenwoordig staat de pastoor tussen de mensen en vult hij leiderschap op deze manier in.

Ook in de Islam heeft de imam de geestelijke leiding binnen de moskee. Vroeger kwam de imam vaak over uit Marokko of Turkije. Een imam kan op twee manieren leiding geven. Hij voelt zich afhankelijk van het stichtingsbestuur en heeft het laatste het voor het zeggen, of de gemeenschap is verzameld rondom de imam zelf. Door de internettijd is inmiddels de rol van de imam en de pastor veranderd. Bij de katholieken is de plaats waar je woont automatisch jouw parochie. Vanaf de Tweede Wereldoorlog verdween de verbondenheid met deze parochiële territoria langzamerhand. In elke parochie komen mensen uit vele plaatsen. In de Islam ziet men dat jonge moslims voor religieuze vragen niet meer naar de imam gaan, maar eerder uitleg zoeken op het internet. Vaak verbinden zij zich dan aan hun favoriete imam en volgen zij bijvoorbeeld via Youtube zijn preken.

Interreligieuze dialoog
Tijdens het tweede deel van de avond ging het gesprek over de uitdagingen die de deelnemers tegenkomen in de interreligieuze dialoog tussen christenen en moslims. Eerst werd er een voorbeeldinitiatief genoemd. Zo is in Rotterdam het initiatief geweest om de moskeeën samen te laten werken met de kerken en het Oude Wijken Pastoraat. Ook bijeenkomsten in een moskee of kerk zijn belangrijk. “Zo kunnen wij elkaars manier van vieren ervaren en dat leren respecteren.”, zei een pastor. “Wanneer we namelijk niet meer met elkaar praten, blijven we in een cirkel zitten waar we dan niet meer uitkomen. Wel is het een langzaam proces.”, aldus een imam. Natuurlijk hangt het ook veel van de mens af. Vind je de dialoog namelijk belangrijk en kun je je vooroordelen opzij schuiven? Belangrijk is het in ieder geval om als pastor en imam niemand uit te sluiten. De pastores en imams vinden dat het goed is om dit soort zaken in de preek te verwerken. Zodra er iets gebeurt in de samenleving kan dat gauw leiden tot een onderbuik gevoel. Het is goed dat in een preek wordt uitgesproken hoe je hiermee om moet gaan.

Blik op de toekomst
De slotvraag ging over hoe de pastores en imams de toekomst zien. Iedereen was het over eens dat de gebeurtenissen in de samenleving gezamenlijk besproken moeten worden en dat wij als burgers van dit land moeten zorgen voor de maatschappelijke stabiliteit. Tevens is het belangrijk om in situaties zoals met probleemjongeren naast de politie ook geestelijk leiders hierbij te betrekken. De burgemeester zou hiervoor het initiatief moeten nemen. Een andere constatering was dat de contacten tussen moslims en christenen op individueel niveau vaak uitstekend verlopen. Een punt van zorg is wel de verharding tussen de bevolkingsgroepen. We moeten elkaar de vraag stellen hoe gastvrij we eigenlijk zijn.

Aan het eind van de avond zei een deelnemer: “Deze ontmoeting is een goed initiatief geweest, maar nu moet er ook plaatselijk wat gaan gebeuren. Een praktisch punt is het om gewoon afspraken met elkaar te maken, waarbij het initiatief van beide kanten moet komen.” Zo is op deze avond de afspraak gemaakt dat een pastor samen met een groep jongeren een moskee bezoeken en in gesprek gaan met de imam.

Deze bijeenkomst vormde de tweede avond van de serie “Religie en professionaliteit” Het gaat hierbij om ontmoetingen tussen katholieke en moslimprofessionals. Dit om samen na te denken over gedeelde kwesties op het snijvlak van werk, professionaliteit en religie. Tijdens de eerste bijeenkomst gingen katholieke en moslim artsen met elkaar in gesprek.


Bijeenkomst over religie en gezondheidszorg met huisartsen

In het kader van het project ‘Religie en Professionaliteit’ organiseerde Platform INS een inspirerende bijeenkomst met islamitische en christelijke huisartsen over het thema religie in de gezondheidszorg. De avond begon met een heerlijke maaltijd en tijdens het eten rolde het gesprek vanzelf.

De artsen vertelden dat zij religie voor zichzelf houden in hun beroepspraktijk. Religie komt alleen naar voren als de patiënten zelf over het thema beginnen. De artsen menen tolerant om te gaan met de verschillen onder hun patiënten. Hierbij vallen meer culturele verschillen op dan religieuze. Niemand is echt grote problemen tegengekomen op dat gebied. Meestal zijn die verschillen wel te overbruggen. De artsen vinden dat heel veel biculturele Nederlanders meer een “wij” cultuur hebben en dat de Nederlandse cultuur meer individualistisch is.

Ook werd er gesproken over moeilijke onderwerpen zoals euthanasie. Volgens de artsen is euthanasie in strijd met hun geloofsovertuiging. Elk leven is veel waard en euthanasie wordt gezien als een manier van vervroegen van het einde van het leven. Maar de artsen geven aan dat zij niet kunnen toestaan dat religie hierin een rol speelt, omdat zij toch professionals zijn. “De dood wordt wel geaccepteerd vanuit een religieus perspectief. Dat geld voor zowel de islam als het christendom. Dood is namelijk iets gewoons. Maar in verschillende culturen is dat niet zo. Vooral de niet-westerse culturen vatten de dood heel dramatisch op en dit vormt een kloof tussen religie en cultuur”, aldus een deelnemende arts.

De conclusie van de avond was dat er niet veel verschillen zijn tussen de islam en het christendom over de religieuze benaderingen over het leven en dood. Artsen brengen hun geloofsovertuiging niet naar voren tijdens hun contacten met de patiënten. Zij proberen professioneel te handelen. Een van de artsen zei: “Wij delen veel meer met elkaar dan ik dacht. Tegelijkertijd ontdekte ik hoe weinig wij van elkaar weten.” “De bijeenkomst smaakt naar meer!” reageerde een arts daarop.


[nggallery id=77]