Worstelen met vrijheid van meningsuiting, godsdienstvrijheid en democratie in Turkije

Door: James C. Harrington

Mensenrechtenactivist James C. Harrington (werkzaam bij The School of Law, University of Texas in Austin, VS) vestigt in zijn nieuwe werk de aandacht op een coalitie van Turkse media, rechtspraak en leger tegen de moslimintellectueel Fethullah Gülen. De juridische vervolging van deze invloedrijke denker en de situatie waarin hij begin deze eeuw deskundig werd gemanoeuvreerd wordt door Harrington bestempeld als Kafkaësk.

De auteur ontleedt met precisie de technieken en methoden die de gevestigde orde in Turkije heeft ingezet om Gülen en de beweging die hij inspireert zwart te maken. Dit boek verkent het rechtsproces van Gülen waarin vrijheid van godsdienst, vrijheid van meningsuiting, mensenrechten en het spanningsveld waarin deze termen zich tot elkaar verhouden, onderwerp van debat en discussie waren.

Prijs: € 18,50
Jaar: 2012
ISBN: 978 94 6000 320 2
Omvang: 175 pagina’s
Uitvoering: Paperback

Bestellen
Het boek is te bestellen via Platform INS (info@platformins.nl), en is ook verkrijgbaar in de boekwinkel.

[social_share/]

[tabgroup]
[tab title=”Beschrijving”]James Harrington, die zich al veertig jaar bezighoudt met mensenrechten, analyseert de rechtszaak van opinieleider en voorvechter van vrede en dialoog, Fethullah Gülen. Deze rechtszaak vond plaats in een rechtssysteem dat gevoelig is voor ideologische beïnvloeding en waarvan men niet zeker is of het wel strookt met de universele standaarden voor recht. Harrington heeft een analyse gemaakt van de spanning tussen de rigide groep laïcisten in Turkije die intolerant is tegenover vrijheid van geloof, en de gelovigen die voorstander zijn van democratie en mensenrechten. Met als uitgangspunt de zaak Gülen toont Harrington ons de contouren hiervan. Hij laat duidelijk zien hoe een opinieleider, die binnen de grenzen van de wet vragen stelt over de status quo, maar vanwege een strijd van individuen of groepen om behoud van macht, toch, en in strijd met de fundamentele rechten van de mens, wordt berecht.

Harrington begint zijn boek met een algemene introductie van Fethullah Gülen en de Gülenbeweging, bespreekt vervolgens het leger en de ‘diepe staat’ die af wil van democratie, en analyseert tegelijkertijd de historische achtergrond van de kwestie. De schrijver toont aan dat het onderhandelingsproces met de EU over de toetreding van Turkije een positieve invloed heeft op het democratiseringsproces in het land. Hij analyseert het rechtssysteem in Turkije en de karakteristieken van de rechtbanken, waarbij hij onderstreept dat het recht in de schaduw is komen te staan van het leger en de ideologie.

Harrington heeft ook een analyse gemaakt van de lastercampagne, die de media hebben gevoerd tijdens het proces, en laat zien hoe er solidariteit ontstond tussen het leger – de media – het rechtssysteem op basis van de officiële ideologie. De auteur, die het proces dat zes jaar heeft geduurd uitvoerig en tot in detail behandelt, wijst erop dat uiteindelijk gerechtigheid is geschied en gaat daarbij niet voorbij aan het positieve effect dat de ontwikkelingen van het democratiseringsproces in Turkije hebben gehad op dit resultaat.

Omdat Harrington eveneens de zaak over de verblijfsvergunning van Gülen in de VS behandelt, maakt hij het ook mogelijk om de rechtsgang ten aanzien van Gülen in twee verschillende landen te vergelijken. [/tab]
[tab title=”Booklaunch”]James Harrington* gaf een boekpresentatie in Rotterdam tijdens zijn bezoek aan Nederland, om de Nederlandse vertaling van zijn boek te promoten: “Worstelen met vrijheid van meningsuiting, godsdienstvrijheid en democratie in Turkije – de politieke processen en de tijd van Fethullah Gülen”. Er waren ongeveer 150 belangstellenden aanwezig om het verhaal van Harrington te horen. Het publiek bestond uit een mix van jong en oud, zowel studenten als professionals.

Harrington startte de avond met een inhoudelijke samenvatting van het boek. 
Antropoloog en vredesactivist Hans Feddema** reflecteerde hierop en gaf zijn visie op de relatie tot de Nederlandse context. Na de twee presentaties was er de mogelijkheid voor het publiek om vragen te stellen aan beiden.

Harrington vertelde hoe hij als mensenrechtenactivist geïntegreerd was geraakt door het rechtsproces van Gülen dat in Turkije had plaatsgevonden. Volgens hem gaat het vooral over het spanningsveld tussen godsdienstvrijheid en vrijheid van meningsuiting. Lees meer »[/tab]
[tab title=”Recensie”]Het proces tegen Gülen
. De naam van de islamitische intellectueel Gülen en zijn vrijwilligersbeweging (Hizmet) roept al jarenlang in binnen- en buitenland discussie op. Een discussie die in Turkije zelf uitmondde in een jarenlange juridische vervolging. De mensenrechtenactivist James C. Harrington (werkzaam bij The School of Law aan de University of Texas in Austin, USA) beschrijft in zijn boek “Worstelen met vrijheid van meningsuiting, godsdienstvrijheid en democratie in Turkije. De politieke processen en de tijd van Fethullah Gülen” de methoden en technieken die de gevestigde orde in Turkije aanwendde om de persoon Fethullah Gülen en deze beweging aan te pakken. Zo begon in 2000 in Ankara het proces tegen Fethullah Gülen. Het begin van een langdurige zaak die pas in 2008 zou eindigen met vrijspraak voor deze Turkse geleerde.

Harrington geeft eerst in vogelvlucht inzicht in de recente Turkse geschiedenis om de historische achtergronden te kunnen duiden van de vraag waarom deze vreedzame beweging met zo’n felheid te maken heeft gehad. Vervolgens geeft hij een overzicht van de opzet en werkwijze van het Turkse rechtssysteem om de moeilijkheden en het kafkaëske karakter van de jarenlange rechtsgang aanschouwelijk te maken. In de beschuldigingen werd de Gülen-beweging enerzijds weggezet als een groep anti-nationalistische samenzweerders, die als spionnen voor de Amerikanen proberen de Turkse rechtsstaat te ondermijnen en anderzijds als islamitische infiltranten die steeds meer volgelingen op centrale plaatsen in de samenleving wegzetten om zodoende op enig moment alle macht te kunnen overnemen en een islamitische staat te vestigen. Twee nogal tegenstrijdige aantijgingen, maar in de Turkse samenleving, die sterk in twee kampen verdeeld is, een doeltreffende werkwijze. Lees meer »[/tab]
[/tabgroup]